انرژی هسته ای و اهمیت آن برای کشور

  

مقدمه  :   

انرژی هسته‌ای از عمده‌ترین مباحث علوم و تکنولوژی هسته‌ای است و هم اکنون نقش عمده‌ای را در تأمین انرژی کشورهای مختلف خصوصا کشورهای پیشرفته دارد. اهمیت انرژی و منابع مختلف تهیه آن ، در حال حاضر جزء رویکردهای اصلی دولتها قرار دارد. به عبارت بهتر ، از مسائل مهم هر کشور در جهت توسعه اقتصادی و اجتماعی بررسی ، اصلاح و استفاده بهینه از منابع موجود انرژی در آن کشور است. امروزه بحرانهای سیاسی و اقتصادی و مسائلی نظیر محدودیت ذخایر فسیلی ، نگرانیهای زیست محیطی ، ازدیاد جمعیت ، رشد اقتصادی ، همگی مباحث جهان شمولی هستند که با گستردگی تمام فکر اندیشمندان را در یافتن راهکارهای مناسب در حل معظلات انرژی در جهان به خود مشغول داشته اند. 

 انرژی هسته‌ای در ایران :

 

 

نیروگاه اتمی بوشهر  

جمهوری اسلامی ایران بیش از سه دهه است که تحقیقات متنوعی را در زمینه‌های مختلف علوم و تکنولوژی هسته‌ای انجام داده و براساس استراتژی خود ، مصمم به ایجاد نیروگاههای هسته‌ای به ظرفیت کل 6000 مگاوات تا سال 1400 هجری شمسی می‌باشد. در این زمینه ، جمهوری اسلامی ایران در نشست گذشته آژانس بین المللی انرژی اتمی ، تمایل خود را نسبت به همکاری تمامی کشورهای جهان جهت ایجاد این نیروگاهها و تهیه سوخت مربوطه رسما اعلام نموده است

    

انرژی هسته ای، کار مضاعف دولت نهم و دهم :  

 هرچند ارزش ملی شدن صنعت نفت توسط مرحوم کاشانی و مصدق به جای خود باقی است و هیچ ایرانی به خود جرات تعرض به آن را نمی دهد، اما سیر تاریخ نشان می دهد که اهمیت به کارگیرى انرژى هسته‏اى و به دست آوردن فناورى هسته‏اى در کشور ما، از کشف و استخراج نفت - آن روزى که براى اول‏بار در کشور ما نفت استخراج شد - بیشتر است.

باید ببینیم نفت چقدر در سرنوشت کشور ما تاثیر گذار است. نفتی که با آن زحمت کشف شد و با آن رشادت ها ملی شد، امروز به معنای واقعی کلمه دارد به هدر می رود. این بلایی است که ما به سر نفت می آوریم.

اما فعالیت صلح آمیز هسته ای با این سرعت و با این پیشرفت، استخراج آن حقیقت نهفته‏ى در مغز و ذهن انسان در وراى این ظواهر عالم وجود است. این کار تاریخ‏ساز است. اهمیت مساله هسته ای و عقب نشینی در آن هم به مراتب بیشتر از مسئله نقت بوده است. این موضوع مورد توافق همه گروه ها و جریان های سیاسی است به طوری که بارها توسط مقام معظم رهبری و رییس جمهور مطرح شده و حتی میرحسین موسوی نیز در جریان انتخابات به این نکته اعتراف کرده است.

 می گویند تاسیسات هسته ای ایران، مثلا همین نیروگاه بوشهر از زمان شاه آغاز شده! و بعد از انقلاب هم همینطور کار کرده اند و رسیده به دوران اصلاحات. یک مدتی صلاح مملکت در تعلیقش بوده! بعد هم سیاست های کلی نظام شده است رفع تعلیق و یک عده ای زحمت فک پلمپ را کشیده اند.

راستش دستاوردهای ملی اینچنینی منزه از اینگونه مباحث است اما خوب است که ببینیم اگر حرفی که می زنند درست است، یا لااقل قسمتی اش درست باشد، همت چه کسی در مسئله هسته ای مضاعف بود؟ کار کدام دولت در ساخت نیروگاه مضاعف بود؟

دستیابی ایران به فن آوری غنی سازی اورانیوم و راه اندازی یک زنجیره کامل غنی سازی در نطنز، راه اندازی اولین مجموعه 3000 تایی ماشین های سانتریفیوژ برای رسیدن به غنای مورد نیاز تا %5 (وارد شدن به مرحله صنعتی)و کسب دانش فنی طراحی و اجرای سیستم های کنترل و اتوماسیون و الکتریکال فرآیند غنی سازی، ساخت، نصب و راه اندازی تجهیزات اصلی مورد نیاز تاسیسات غنی سازی نظیر اتوکلاو، تله های سرد، تله های شیمیایی، انواع شیرهای خلاًً، شیرهای کنترل فشار تحت شرایط خلاً و انواع اتصالات خلاً با Leak Rate های مختلف ، اینورترهای فرکانس بالا و آغاز نصب 6000 سانتریفیوژ جدید ، ساخت سایتهای جدید نظیر فردو؛ اینها را کدام دولت ساخت؟ چه کسی تصویب کرد؟ مگر یادمان می رود که نمایندگان خوشحال مجلس ششم رفتند که طرح سه فوریتی برای تعلیق داوطلبانه به مجلس ببرند؟

گفتمان اصولگرایی مجلس و گفتمان اقتدار و عزت دولت نهم و دهم در مسیر هسته ای شدن نکته ای است که تا ابد از یاد ایرانیان نخواهد رفت.
و مردم همیشه به یاد خواهند داشت که ایران عزتمندی که مقابل سلطه گران ایستاد و سر سوزنی هم عقب ننشست در سایه ولایت پذیری رییس جمهور و کار مضاعف دانشمندان هسته ای بود. 

  

 

ذخایر وسرمایه گزاری جهانی انرژی :  

براساس گزارش وزارت صنایع فرانسه ، هزینه یک نیروگاه هسته‌ای 1400 مگا واتی معادل 15.4 میلیارد فرانک ، یک نیروگاه گاز سوز با همین ظرفیت 4.3 میلیارد فرانک و یک نیروگاه زغال سنگ یوز با ظرفیت مشابه 9 میلیارد فرانک ارزش دارد. در مقابل ، این امتیاز برای گاز ارمغانی به همراه ندارد. زیرا هزینه تولید هر کیلو وات ساعت برق تا 70 درصد به قیمت سوخت بستگی دارد.

بر اساس مطالعات انجام گرفته ، 43 سال دیگر نفت ، 66 سال دیگر گاز طبیعی و 233 سال دیگر زغال سنگ تمام خواهد شد، اما هنوز می‌توان ذخایر تازه کشف کرد. اورانیوم مورد نیاز تا 60 سال دیگر وجود دارد. رآکتورهایی که از نوترونهای سریع استفاده می‌کنند (سوپر _ فیکس در فرانسه) قادرند از یک واحد حجم اورانیوم ، هفتاد بار بیشتر از رآکتورهای کنونی انرژی بگیرند. نفت 34 درصد ، زغال سنگ 31 درصد ، گاز 22 درصد ، انرژی هسته‌ای 6 درصد ، سایر انرژیها 7 درصد.   

 

تکثیر هسته ای به منظور کاهش هزینه ها :

 

در مورد تولید انرژی باید به این نکته تو جه کنیم که این انرژی چه خدماتی را ارائه می‌کند و با کدام هزینه ، که اکثرا مردم به دنبال خدمات بیشتر با دستیابی آسان و ایمنی بالا با هزینه کمتر هستند. در حال حاضر تولید برق گازی ارزانتر از دیگر سوختها می‌باشد و با سوخت زغال سنگ بیشترین هزینه را دارد. البته اگر موضوع عوارض آلودگی گاز کربنیک را فراموش نکنیم. در صورت وضع این مالیات ، بهای تولید گازی برق افزایش می‌یابد. در این میان انرژی هسته‌ای ، تقریبا از هرگونه بحران این چنینی به دور است.

برای ساخت یک بمب هسته‌ای با کمترین هزینه ، علاوه بر داشتن تأسیسات مربوطه ، لازم است
پلوتونیومی در اختیار داشت که میزان ایزوتوپ 240 آن بیشتر باشد. این پلوتونیوم را می‌توان در یک رآکتور هسته‌ای غیر نظامی نیز تولید کرد. به همین دلیل است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین ، پیوسته رآکتورهای جهان را کنترل می‌کند.

  

 مزایا و معایب انرژیهای  فسیلی و هسته ای  : 

 نیروی هسته‌ای با وجود خطرها و محدودیتها ، به دلیل تولید نکردن گاز گلخانه‌ای ، بر انرژیهای فسیلی برتری دارد. سوختهای فسیلی با تولید گازهای گلخانه‌ای در افزایش تعداد طوفانها و تغییرات آب و هوایی شدید خیلی موثر می‌باشد. 

 

 

گاز های گلخانه ای  :

 

امتیاز و برتری انرژی هسته‌ای در این است که حتی یک مولکول گاز کربنیک از راکتور هسته‌ای به هوا نمی‌رود. در عوض اورانیوم مورد نیاز این راکتور باید با کامیونهایی که سوخت فسیلی (نفت) می سوزانند، حمل و نقل گردد. همچنین مراحلی که برای کار با اورانیوم انجام می‌شود، به سوخت نفتی نیازمند است. در مجموع هر کیلو وات ساعت برق هسته‌ای حدود 25 گرم گاز گلخانه‌ای تولید می‌کند. هر کیلو وات ساعت برف زغال سنگ سوز ، 650 تا 1250 گرم گاز کربینیک تولید می‌کند. همچنین برای تولید هر کیلو وات ساعت برق از نیروگاههای گاز سوز، 450 تا 650 گرم گاز کربنیک انتشار می‌یابد. 

    

  

زباله ها 

 

یک نیروگاه هسته‌ای صد مگاواتی سالانه پانصد تن زباله با درجه رادیو اکتیو ضعیف ، دویست تن زباله با درجه رادیواکتیو متوسط و 25 تن زباله با درجه رادیواکتیو شدید تولید می‌کند. در مقایسه ، یک نیروگاه برق زغال سنگ سوز 350 هزار تن زباله سخت (زباله‌های معدنی ، خاکستر و تفاله آهن) که صدها کیلو فلز سنگین نیز در میان آنها وجود دارد ، تولید می‌کند. البته پیشرفتهای فنی باید اجازه دهد که از این میزان زباله کاسته شود. با وجود این سوخت فسیلی از نظر تولید زباله پر بار هستند. اما گاز ، بجز گاز کربنیک ، تقریبا زباله یا تولید جانبی خطرناکی ندارد. رادیو اکتیویته نامرئی است، اما حتی ضعیفترین درجه رادیو اکنیویته که ممکن است برای محیط زیست مضر باشد، قابل ردیابی است. در نتیجه نیروگاههای هسته‌ای را می‌توان به خوبی کنترل کرد و در واقع کشف خطر آنها راحتتر از نیروگاههای گرمایی کلاسیک است. 


 کاربرد ها :   

کاربردهای پزشکی: در پزشکی تشعشعات هسته ای کاربردهای زیادی دارند که اهم آنها عبارتند از:  


    • رادیو گرافی
    • گامااسکن
    • استرلیزه کردن هسته ای و میکروب زدایی وسایل پزشکی با پرتو های هسته ای
    • رادیو بیولوژی     

                                                                        

 

کاربرد انرژی هسته ای در بخش دامپزشکی و دامپروری :  


تکنیکهای هسته ای در حوزه دامپزشکی موارد مصرفی چون تشخیص و درمان بیماریهای دامی ، تولید مثل دام ، اصلاح نژاد و دام ، تغذیه ، بهداشت و ایمن سازی محصولات دامی و خوراک دام دارد.
 

کاربرد انرژی هسته ای در دسترسی به منابع آب :  


تکنیکهای هسته ای برای شناسایی حوزه های آب زیر زمینی هدایت آبهای سطحی و زیر زمینی ، کشف و کنترل نشت و ایمنی سدها مورد استفاده قرار میگیرد. در شیرین کردن آبهای شور نیز انرژی هستهای کاربرد دارد.
 

کاربردهای کشاورزی:  

 

تشعشعات هسته ای کاربرد های زیادی در کشاورزی دارد که مهم ترین آنها عبارتست از:
• موتاسیون هسته ای ژن ها در کشاورزی
• کنترل حشرات با تشعشعات هسته ای
• جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی با اشعه گاما
• انبار کردن میوه ها
• دیرینه شناسی )باستان شناسی) و صخره شناسی )زمین شناسی) که عمر یابی صخره ها با C14 در باستان شناسی خیلی مشهور است. 

 

  

کاربردهای صنعتی:  

 

 در صنعت کاربردها ی زیادی دارد از جمله مهمترین آنها عبارتند از:
• نشت یابی با اشعه
• دبی سنجی پرتویی(سنجش شدت تشعشعات ، نور و فیزیک امواج)
• سنجش پرتویی میزان سائیدگی قطعات در حین کار
• سنجش پرتویی میزان خوردگی قطعات
• چگالی سنج موادمعدنی با اشعه
• کشف عناصر نایاب در معادن 


 

 

کاربرد انرژی هسته ای در تولید برق :  

 

انرژی هسته اییکی از مهم ترین موارد استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای ، تولید برق از طریق نیروگاههای اتمی است. با توم به پایان پذیر بودن منابع فسیلی و روند رو به رشد توسعه اجتماعی و اقتصادی ، استفاده از انرژی هسته ای برای تولید برق را امری ضروری و لازم می دانند و ساخت چند نیروگاه اتمی را دنبال مینماید.
ایران هر ساله حدودا به هفت هزار مگاوات برق در سال نیاز دارد. نیروگاه اتمی بوشهر 1000 مگاوات برق را در صورت راه اندازی تامین می نماید. و احداث نیروگاههای دیگر برای رفع این نیازی ضروری است. برای تولید میزان برق حدود 190 میلیون بشکه نفت خام مصرف می شود. که در صورت تامین از طریق انرژی هسته ای سالیانه 5 میلیارد دلار صرفه جویی خواهد شد.